020 Ngày nhàn

[bài 20] (Ngôn chí 19/21) 

Nẻo có ăn thì có lo,
Chẳng bằng cài cửa ngáy pho pho.
Ngày nhàn mở quyển xem Chu Dịch,
Ðêm vắng tìm mai bạn Lão Bô.
Ðã biết cửa quyền nhiều hiểm hóc,
Cho hay đường lợi cực quanh co.
Tuồng nay cốc được bề hơn thiệt,
Chưa dễ bằng ai đắn với đo.

Chú thích

(020.3) Chu Dịch 周易: Tên bộ sách cổ của Trung Hoa, do Phục Hi 伏羲 chế ra các quẻ, Chu Văn Vương 周文王 soạn Hệ Từ 繫辭, Khổng Tử 孔子 viết phần Thập Dực 十翼. Nội dung khảo sát sự biến hóa tự nhiên, thiên văn khí tượng. Các bậc đế vương thời cổ dùng trong việc chính trị, bói toán. Tới Khổng Tử trở thành sách triết học cơ bản của nhà Nho. Sách này còn có tên là Dịch Kinh 易經 hay Hi Kinh 羲經.
(020.4) Lão Bô: Lâm Bô 林逋 (967-1028), tự Quân Phục 君復, thụy Hòa Tĩnh 和靖, người Bắc Tống 北宋 đất Tiền Ðường 錢塘. Suốt đời không làm quan, không lấy vợ, ở ẩn tại núi Cô Sơn 孤山 vùng Tây Hồ 西湖, thích làm thơ, trồng mai, nuôi hạc. Người đời xưng là Mai thê hạc tử 梅妻鶴子. Nguyễn Trãi trong bài 81 (Quốc Âm Thi Tập) có câu Mai Lâm Bô đâm được câu thần.
(020.7) cốc: <từ cổ> hiểu, biết.